Suchoryt/sucha igła co to jest?
To jedna z najstarszych technik graficznych, zalicza się do technik wklęsłych. Linię uzyskuje się poprzez wydrapanie bruzdy w matrycy: miedzianej, cynkowej, żelatynowej, czy ostatnio popularnej z opakowania Tetra Pak. Bardzo często opiłki pozostają na płycie wzdłuż linii, dzięki czemu rysunek posiada charakterystyczną miękkość. Bardzo często była uzupełnieniem innych technik, a od XIX w. uznana jest za samodzielną technikę.
Jak wykonać grafikę tą metodą w domu?
Bardzo często grafika warsztatowa/artystyczna kojarzy się z bogatym wyposażeniem warsztatu. Natomiast do małych grafik, szczególnie suchorytu wystarczy nam kilka podstawowych narzędzi.
Czego potrzebuję do wykonania własnej grafiki?
- maszynka do makaronu - do drukowania naszej grafiki potrzebujemy prasy, przy technikach wklęsłych wykorzystuje się prasę walcową, taki sam system wykorzystuje maszynka do makaronu. Profesjonalne prasy to koszt kilku lub kilkunastu tysięcy złotych, a maszynka do makaronu, kilkadziesiąt.
- farby graficzne - specjalne farby/tusze graficzne zazwyczaj oparte na oleju, zachowują odpowiednią lepkość, a jednocześnie nie pozostawiają tłustych plam na odbitkach tj. tradycyjne farby olejne. W naszym sklepie znajdziecie tusze graficzne marki Renesans, które idealnie sprawdzą się dla początkujących grafików. Nie należy stosować akryli do naszej matrycy, gdyż za szybko zasycha na naszej matrycy oraz zupełnie inaczej zachowuje się pod wpływem nacisku pracy
- matryca - jeżeli chcemy stworzyć tradycyjną suchą igłę, polecamy płytkę tytan-cynk lub miedzianą (miedzioryt), taka blaszka służy na lata i możemy wydrukować nawet kilkadziesiąt odbitek bez utraty jakości
- sucha igła - narzędzie, które posłuży nam do rysowania/rycia w naszej matrycy, najlepiej wyposażyć się w różne narzędzia, które dają różne efekty.
- papier ścierny - odpowiada za przygotowanie naszej metalowej matrycy (nie potrzebujemy przy druku tetra pak) , najlepszy będzie w kilku wysokich gradacjach: 800, 1200, 2000, 3000
- papier - najwyższej jakości papier najlepiej 100% bawełna, który idealnie absorbuje wodę, jest elastyczny i miękkie oraz jest odporny na działanie światła, na początek polecamy CANSON EDITION. Nie należy używać zwykłych kartek technicznych itp. gdyż bardzo często w składzie znajdziemy klej, a struktura jest zbyt sztywna.
Papieru graficznego nie tniemy nożykiem lub nożyczkami, a przerywamy przy użyciu linijki.
- gaza krochmalona - gaza posłuży nam do wycierania nadmiaru farby. Krochmal zapewnia swego rodzaju sztywność materiału, dzięki czemu łatwiej jest zbierać farbę, a także zapobiega przetarciu matrycy (wytarcia rysunku)
- kawałek tekturki lub gumowa mała rakla - do nakładania farby
- kuweta/plastikowy pojemniczek z wodą - posłuży do namoczenia papieru
Technika suchej igły-suchorytu
Jeżeli mamy już wszystkie przyrządy możemy zacząć od przygotowania naszej matrycy.
1. Szlifowanie matrycy
Przy matrycy metalowej musimy przygotować blaszkę, czyli wyszlifować powierzchnię do etapu, aż będziemy widzieć swoje odbicie. Szlifujemy poprzez okrężne ruchy, najlepiej dociskając całą dłonią. Szlifując blaszkę, pozbywamy się wszelkich rys, a także im lepiej wyszlifujemy swoją matrycę, tym łatwiej uzyskamy biel oraz większe kontrasty podczas wycierania farby, a następnie w druku.
Na początek polecamy stworzyć grafikę na opakowaniu Tetra Pak, gdyż materiał jest bardziej miękki i jednocześnie łatwiejszy w obróbce, a także materiał nie wymaga szlifowania.
Podgląd matrycy, przed i po szlifowaniu.
2. Rysowanie
Podczas rysowania na matrycy należy pamiętać, że rysunek będzie w odbiciu lustrzanym, więc przed zaczęciem pracy warto stworzyć odbicie lustrzane naszego projektu. Podczas rysowania, należy starać się utrzymać pionowo nasze narzędzie, dzięki czemu taka bruzda zachowa optymalną jakość przy wielu wydrukach. Rysunek pod kątem sprawi, że nasza linia pod wpływem nacisku pracy "zaklepie się". Należy nie bać się mocno docisnąć nasze narzędzie, a bardzo często rysunek wymaga znacznie większą ilość linii, niż nam się wydaje. Podczas pracy warto wykonać odbitki próbne, aby sprawdzić jak wygląda nasz rysunek. Oczywiście zachęcamy do używania rożnych ostrych i szorstkich narzędzi, które pozostawią wyraźne rysy na naszej grafice, np. papier ścierny, igły do tatuażu, itp.
Matryca tytan-cynk oraz próbna grafika.
3. Nakładanie farby
Przed nakładaniem farby, papier możemy wrzucić do kuwety z wodą, powinien być cały zanurzony. Przed nakładaniem farby warto założyć rękawiczki, aby nie ubrudzić dłoni farbą.
Do nakładania farby warto użyć tekturowej lub gumowej rakli, farbę należy nałożyć na całą matrycę. A następnie wytrzeć nadmiar farby okrężnymi pojedynczymi ruchami.
Warto przygotować podkład do równomiernego rozprowadzenia farby na naszej rakli/tekturce.
4. Drukowanie suchorytu
Wyciągamy papier z kuwety i osuszamy ręcznikiem z nadmiaru wody. Przygotowujemy tekturowy podkład, wystarczy tekturka 2 mm. Kładziemy na nią matrycę, następnie papier zachowując spady, a na koniec przykrywamy filcem.
Tak przygotowane materiały wkładamy pod maszynkę i kręcimy kołowrotkiem, powinniśmy czuć delikatny opór podczas drukowania. Gdy już skończymy drukowanie, możemy delikatnie odsłonić naszą grafikę.
5. Suszenie i czyszczenie matrycy
Po wydrukowaniu papier musi wyschnąć, najlepiej jest przełożyć od razu po wydruku pod tektury i przełożyć czymś ciężkim. Praca średnio schnie 7 dni.
Po tym wszystkim naszą grafikę wystarczy podpisać i możemy oprawić w ramkę i gotowe.
Po wydrukowaniu należy pamiętać o wyczyszczeniu naszej matrycy, najbardziej ekologicznym sposobem jest użycie oleju spożywczego i szmatki, a następnie odtłuszczenie denaturatem. Podczas czyszczenia linii warto użyć miękkiego pędzelka, który wybierze farbę ze żłobień. Wyczyszczoną i odtłuszczoną matrycę najlepiej przechowywać w suchym i zacienionym miejscu, najlepiej owinąć w papier lub przełożyć tekturą.
Grafika wykonana z opakowania Tetra Pak.